Het is doodstil als ik op het station aankom. Stiller dan normaal als ik naar werk ga. Ook in Nederland heb ik mijn rooster namelijk aangepast voor ramadan, ik begin nu een uur eerder. Zodat mijn productiviteit het hoogst blijft, en ik optijd naar huis kan om bij Ayoub te zijn.

“Verscheurd tussen twee werelden”

Mijn mond is wat droog, wij hebben ons vannacht verslapen voor suhoor. Wat niet erg is, want op dit punt in ramadan is je lichaam al volledig gewendt aan het vasten. Geen hongerskreten vanuit mijn buik, en geen schreeuw om een glas water. Wanneer ik mijn vasten verbreek eet ik ook steeds minder. Gewenning is een bijzonder iets, dat blijkt.

Maar nu komt het tweede deel van ramadan, en deze is nog veel moeilijker. Wanneer mijn lichaam namelijk zijn opschoning heeft ondergaan, is nu mijn ziel aan de beurt. En ver weg van mijn familie in Marokko zal dit nog wel wat langer duren.

Een gat in mijn hart. Het gemis van de Marokkaanse tarawih gebeden, en de familie etentjes is groot. Er wordt altijd breed gesproken over hoe moeilijk emigreren is, maar dat terugkeren misschien wel tien keer zo moeilijk is wordt daar niet bij verteld. Voor het eerst kan ik met volle overtuiging zeggen dat ik de Marokkaanse gemeenschap in Nederland begrijp. Verscheurd tussen twee werelden, en geen weg terug.

In elk land moet je namelijk familie achterlaten, en in elk land een stukje identiteit en traditie. En hoe gek het ook klinkt, mis ik mijn Marokkaanse landje ook echt enorm.

Anderzijds maakt dit ons echte wereldburgers. Je ontwikkeld jezelf op verschillende niveau’s, en in verschillende omgevingen. En dit zou ik nooit meer anders willen. Het is een uitdaging en een verreiking voor de geest, en elke dag hierin is een waar feest der gedachtes.

“Door de zure appel heen bijten”

Onze emigratie naar Nederland is nogsteeds de juiste keuze geweest, daar zijn we van overtuigd. Maar makkelijk is anders. Ik ben niet gek, ik weet dat Adam alleen hier naar een veilige school kan met ons inkomen, en dat we bij ziekte hier beter af zijn.

In de toekomst willen wij nog veel meer reizen, dan moet dat Nederlandse paspoort er gewoon komen. En ook daarvoor moeten wij even door de zure appel heen bijten. En met de wil van Allah, zal dit een investering voor de toekomst worden waar wij met een glimlach op terugkijken.

“Een gezegende vrouw”

Gelukkig heb ik op werk de liefste schatten rondlopen, en kan ik dat al een waar thuis noemen. Ik loop er altijd bedekt, ik mag er bidden en samen hebben we de grootste lol. Ook is mijn familie hier geweldig, hoe ze ons met het opstarten hebben geholpen, en zelfs nogsteeds helpen nu de wachtrijen voor een huisje zo lang zijn.

Ik ben een gezegende vrouw. Met een lieve man en een prachtig kind. Met een goede gezondheid, en een baan waar ik mij thuis voel. Maar totdat ik het graf van baba heb kunnen bezoeken, en mijn Marokkaanse mama heb kunnen omhelzen zal dit gat er nog wel even zitten. En dat is oke, want het leven is niet perfect. Nederland is weer een nieuw avontuur, en zo zullen er vast nog meerdere landen volgen.

Elk met zijn zegening en geluk, en elk met zijn emotionele vloek van gemis. Dat is het leven van zij die verder willen kijken dan de landgrenzen waarin zij zijn opgevoed.